Hartslagvariabiliteit (ook wel hartslagvariabiliteit genoemd) verwijst naar het vermogen van het organisme om de frequentie van het hartritme te veranderen.
Een gezond hart kan zich aanpassen aan interne en externe invloeden en zich voortdurend aanpassen aan de huidige eisen.

Dus als u zich lichamelijk of geestelijk inspant, leidt dit meestal tot een verhoging van uw hartslag, maar als u stress verlicht of ontspant, neemt deze weer af.

HRV kan dus gezien worden als een weerspiegeling van een functionerend maar ook een verstoord autonoom zenuwstelsel.

Er is bijvoorbeeld een verband tussen verminderde HRV en sterfte na een infarct.

Een hoge HRV kan worden opgevat als een groter aanpassingsvermogen van het organisme.

Deze variabiliteit is echter vaak min of meer beperkt als gevolg van chronische stress.

Deze invloed van stress is de reden dat vaak naar een verbetering van de HRV wordt gezocht, bijvoorbeeld door middel van ontspanningsoefeningen zoals ademhalingstraining.

Ontspannen ademen vermindert stress en verhoogt de HRV. Ook de weergave van het aantal ademhalingen per minuut is erg handig om te bepalen bij welk ademhalingsritme een cliënt de beste HRV heeft.